Arabica được xem là một trong những loại cao cấp và phổ biến nhất trong thế giới cà phê. Tuy nhiên, để hiểu hết những đặc điểm độc đáo của cà phê Arabica, không phải ai cũng có thể biết. Dưới đây Hoàng Hiệp Coffee sẽ cung cấp những thông tin chi tiết đặc điểm của Cà phê Arabica chỉ người trong ngành mới biết về loại cà phê đặc biệt này.
I. Cà phê Arabica là gì ?
Cà phê Arabica còn được gọi là cà phê chè, là một trong những loại cà phê phổ biến và được ưa chuộng nhất trên thế giới. Nó được trồng chủ yếu ở các vùng cao nguyên có khí hậu mát mẻ và đất đai màu mỡ. Hạt cà phê Arabica có hình dáng thon dài, chứa hàm lượng caffeine thấp hơn so với cà phê Robusta, chỉ khoảng 1-1.5%.
Hương vị của Arabica rất phong phú và tinh tế, với sự đa dạng từ hương hoa quả, mật ong đến các loại hạt và socola, thường có độ chua thanh mát và hậu vị ngọt ngào. Loại cà phê này thường được sử dụng để pha chế các loại cà phê đặc biệt như espresso, cà phê pha máy hay pha phin.
Arabica chiếm khoảng 60-70% tổng sản lượng cà phê toàn cầu và được trồng chủ yếu ở các nước như Brazil, Colombia, Ethiopia và các quốc gia vùng Trung Mỹ. Sự chăm sóc kỹ lưỡng trong quá trình trồng trọt và chế biến cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên chất lượng vượt trội của loại cà phê này.
II. Nguồn gốc của Cà phê Arabica
Cà phê Arabica có nguồn gốc từ vùng cao nguyên Ethiopia, nơi mà cây cà phê đầu tiên được phát hiện và trồng cách đây hàng nghìn năm. Theo truyền thuyết, một người chăn dê tên là Kaldi đã phát hiện ra cây cà phê khi nhận thấy đàn dê của mình trở nên hưng phấn sau khi ăn những quả mọng đỏ của cây này.
Từ Ethiopia, cây cà phê Arabica đã được lan truyền đến bán đảo Ả Rập, đặc biệt là vùng Yemen, nơi nó được trồng và phát triển thành những vườn cà phê đầu tiên trên thế giới.
Yemen đóng vai trò quan trọng trong việc thương mại hóa cà phê Arabica vào thế kỷ 15 và 16. Cảng Mocha của Yemen đã trở thành trung tâm xuất khẩu cà phê quan trọng, từ đó cà phê được đưa đến khắp các nước Trung Đông, Bắc Phi, và sau đó là châu Âu và châu Á. Tên gọi “Arabica” cũng xuất phát từ sự lan tỏa của cà phê thông qua bán đảo Ả Rập.
Sự phát triển và mở rộng của cà phê Arabica tiếp tục qua các thế kỷ, và ngày nay, nó được trồng ở nhiều vùng nhiệt đới trên thế giới, từ Nam Mỹ, Trung Mỹ đến châu Phi và châu Á.
Những vùng đất mới này đã tiếp nhận và phát triển cây cà phê Arabica, không chỉ giữ gìn nguồn gốc quý giá mà còn góp phần nâng cao chất lượng và đa dạng hóa hương vị của loại cà phê nổi tiếng này.
III. Đặc Điểm của Cà Phê Arabica Chỉ Người Trong Ngành Mới Biết
1. Sự phát triển & phân bố cây cà phê Arabica
Trước thế kỷ 19, cây cà phê Arabica là giống duy nhất được trồng trên toàn cầu. Những giống này được lựa chọn đơn giản dựa trên khả năng thích ứng với từng điều kiện địa phương, sản xuất năng suất cao và có chất lượng tốt.
Tuy nhiên, vào những năm 1920, bệnh gỉ sắt (Coffee Leaf Rust – CLR) lan rộng khắp các khu vực trồng cà phê Arabica tại châu Phi và châu Á, khiến nhiều nông dân phải tìm kiếm các giống cây thay thế.
Trong khi nhiều nước chuyển sang trồng các loại cây cà phê khác, Indonesia đã chọn giống cà phê Robusta, có năng suất cao và khả năng chống lại bệnh CLR. Tuy nhiên, cà phê Robusta lại không đem lại chất lượng tương đương Arabica.
Do đó, từ cuối những năm 1970 đến đầu những năm 1980, nhiều quốc gia đã bắt đầu các chương trình nghiên cứu tạo ra các giống cà phê Arabica có khả năng kháng lại bệnh CLR.
Ngày nay, có khoảng 125 giống cà phê thuộc loài Arabica được phân bố khắp nhiều châu lục từ châu Phi, Mỹ Latinh, Đông Nam Á, Trung Quốc cho đến các quần đảo ở Caribbean và Thái Bình Dương. Từ những giống cà phê ban đầu như A.Bourbon và A.Typica, đã xuất hiện nhiều giống mới được tạo ra, một số do đột biến tự nhiên và một số được tạo ra bởi con người.
Tuy nhiên, hầu hết các vườn cà phê Arabica trên thế giới chỉ chiếm không quá 1% của sự đa dạng sinh học của các giống Arabica hoang dã, xuất phát từ vùng Tây Nam Ethiopia.
2. Đặc Điểm Sinh Học và Môi Trường Trồng Trọt
Cây cà phê Arabica, hay Coffea arabica, là loại cây bụi hoặc cây thân gỗ nhỏ, thường cao từ 2.5 đến 4.5 mét, với lá xanh đậm, bóng loáng và hoa trắng nhỏ nở thành chùm.
Đây là loại cây khá nhạy cảm với điều kiện môi trường, đòi hỏi khí hậu mát mẻ và ổn định, thường ở độ cao từ 600 đến 2.000 mét so với mực nước biển. Nhiệt độ lý tưởng cho cây cà phê Arabica dao động từ 15-24°C, với lượng mưa đều đặn và đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.
Đất trồng cần có độ pH từ 6 đến 6.5, giàu chất hữu cơ để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và cho hạt cà phê chất lượng cao. Những yếu tố này không chỉ giúp cây cà phê Arabica phát triển tốt mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị và chất lượng của hạt cà phê thu hoạch.
3. Các loại cà phê Arabica
Cà phê Arabica là một trong những loại cà phê được biết đến với sự đa dạng của các loại giống. Từ những giống cơ bản như Arabica Bourbon và Arabica Typica, đã phát triển ra nhiều loại cà phê Arabica khác nhau. Mỗi loại giống Arabica có những đặc điểm riêng biệt về hương vị, mùi thơm, độ đắng, và hậu vị, phụ thuộc vào điều kiện địa lý và thời tiết nơi chúng được trồng.
Ví dụ, Arabica Bourbon nổi tiếng với hương vị ngọt ngào và mềm mại, thường được trồng ở các vùng cao nguyên châu Mỹ Latinh như Brazil và Colombia. Trong khi đó, Arabica Typica mang đến hương vị tinh tế, có thể là hương trái cây hoặc mật ong, thường được trồng ở các vùng đất cao của Đông Phi và một số khu vực ở Indonesia.
Ngoài hai giống này, còn có các giống Arabica khác như Geisha (Gesha) có hương vị phức tạp, thường được tìm thấy ở Panama và Costa Rica, và SL28, SL34 từ Kenya mang đậm hương quả chín và axit.
Mỗi loại giống cà phê Arabica đều mang đến những trải nghiệm cà phê đặc biệt, phục vụ nhu cầu và sở thích khác nhau của người tiêu dùng trên toàn cầu. Việc phân tích và hiểu biết về các loại cà phê Arabica không chỉ giúp tăng cảm nhận về hương vị mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.
4. Quá Trình Chế Biến và Tác Động Đến Hương Vị
Phương Pháp Chế Biến
.jpg)
Có hai phương pháp chính để chế biến cà phê Arabica: chế biến khô và chế biến ướt
-
Chế biến khô (Natural Process)
Trong phương pháp này, quả cà phê được hái từ cây và không được làm sạch, sau đó được phơi khô trên sàn, bãi đất hoặc trên máng phơi. Quá trình phơi khô này kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và độ ẩm. Khi quả cà phê khô màu vàng và vỏ cứng, chúng được vớt lên và tách hạt khỏi vỏ bằng máy nghiền hoặc qua các quy trình tách hạt.
-
Chế biến ướt (Washed Process)
Trái ngược với chế biến khô, phương pháp chế biến ướt yêu cầu quả cà phê được lựa chọn và làm sạch ngay sau khi hái. Sau đó, quả cà phê được cho qua máy rửa để tách vỏ và dùng nước để tẩy sạch màng nhầy bao quanh hạt cà phê. Hạt cà phê sau đó được phơi khô trên nền đất, bề mặt phẳng hoặc trên máng phơi đến khi độ ẩm giảm xuống mức an toàn.
Tác Động Đến Hương Vị
Quá trình chế biến cà phê Arabica ảnh hưởng đến hương vị chủ yếu qua các phương pháp xử lý hạt sau khi thu hoạch. Chế biến khô thường mang lại cho cà phê Arabica các hương vị đậm đà, nồng nàn và hương thơm tự nhiên, trong khi chế biến ướt tạo ra cà phê có hương vị sạch và nhẹ nhàng hơn.
Ngoài ra, thời gian rang cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hương vị cuối cùng của cà phê Arabica. Rang cà phê càng lâu và ở nhiệt độ cao, hạt cà phê sẽ có màu sắc sậm hơn và hương vị thường cay nồng hơn. Ngược lại, rang nhẹ hơn và ở nhiệt độ thấp sẽ giữ lại hương thơm tinh tế và mượt mà của cà phê.
5. Hương Vị Đặc Trưng và Những Bí Quyết
- Hương Vị Đa Dạng
Một trong những đặc điểm nổi bật của cà phê Arabica là sự đa dạng trong hương vị. Tùy thuộc vào vùng trồng, phương pháp chế biến và rang, cà phê Arabica có thể có các hương vị từ chua nhẹ, ngọt ngào đến đắng dịu. Hương thơm của Arabica cũng rất phong phú, từ hương hoa quả, mật ong đến hương socola, hạt dẻ.
-
Bí Quyết Rang Cà Phê
Rang cà phê là một nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm. Với Arabica, thời gian và nhiệt độ rang phải được kiểm soát chặt chẽ để giữ lại những hương vị tinh tế nhất. Người rang cà phê chuyên nghiệp sẽ biết cách điều chỉnh quy trình để đạt được hương vị mong muốn, từ hương thơm nhẹ nhàng đến đậm đà, phong phú.
6. Những Điểm Khác Biệt Với Cà Phê Robusta
- Hàm Lượng Caffeine
Hàm lượng caffeine trong cà phê Arabica thường thấp hơn so với Robusta, dao động từ khoảng 0.8% đến 1.4%. Điều này làm cho Arabica có vị nhẹ nhàng hơn, ít gây đắng, và thường được ưa chuộng trong các sản phẩm cà phê cao cấp nhờ vào sự tinh tế của hương vị.
Trái lại, hàm lượng caffeine trong cà phê Robusta cao hơn, thường từ 1.7% đến 2.5%. Sự tăng caffeine này không chỉ làm cho Robusta có vị đắng mạnh hơn mà còn mang lại cảm giác sảng khoái mạnh mẽ hơn sau khi uống. Do đó, Robusta thường được sử dụng để tạo ra cà phê espresso và trong các pha chế cà phê mạnh.
- Hình Dạng Hạt và Mùi Vị
Hạt cà phê Arabica thường có hình dạng bầu dục và kích thước lớn hơn so với hạt Robusta. Hình dạng này ảnh hưởng đến diện tích bề mặt của hạt, giúp cho quá trình rang và chiết xuất cà phê trở nên hiệu quả hơn.
Arabica được biết đến với mùi vị phức tạp và tinh tế hơn, với độ chua nhẹ và hương thơm phong phú. Cà phê Arabica thường có các nốt hương như cam, chanh, hoa quả chín, và mật ong. Sự tinh tế trong hương vị của Arabica là kết quả của quá trình trồng trọt khắt khe và chọn lọc các giống cà phê.
Robusta, với vị đắng mạnh và ít hương thơm, thường được sử dụng để cân bằng và làm nổi bật vị đắng trong các pha chế cà phê. Mặc dù có thể thiếu đi sự phức tạp trong hương vị so với Arabica, nhưng Robusta lại mang lại cảm giác mạnh mẽ và sắc nét hơn trong mỗi ngụm cà phê.
Xem thêm: Cách pha cà phê americano ngon đúng chuẩn
Arabica không chỉ đơn giản là một loại cà phê mà là biểu tượng của sự tinh tế và sự hài lòng từng giọt cà phê được thưởng thức. Để tận hưởng hương vị đích thực của cà phê Arabica, hãy khám phá thêm về các sản phẩm máy xay cà phê của Hoàng Hiệp Coffee và bước vào hành trình khám phá vị ngon của cà phê thế giới.
